Ostatnie Dni

Dzisiaj minął kalendarzowy miesiąc od śmierci Taty, doładnie cztery tygodnie i trzy dni. Od zeszlego roku chorował, w sumie przecież wszyscy umrzemy, niemniej jednak był to dla nas wielki szok. Przecież nie miał raka a "jedynie" chorobę przewlekłą, z którą można żyć latami. Myślę o tym wszystkim codziennie, ja na tego swojego ojca czasami narzekałam, szczególne jak się po-PIS-ywał, i pomimo że wiele mi się w jego zachowaniu nie podobało, to tak naprawdę podziwiałam go za wiele rzeczy i tak naprawdę bardzo go kochałam, 

Opowiem Wam o ostatnich dnich życia Taty, które było mi dane spędzić przy nim i które będą mnie nawiedzać do końca moich dni. Będzie to opowieść o mnie, nie o Tacie, nie o mamie czy siostrach. Moje doświadczenie i mój punkt widzenia. A było to tak.

Na początku grudnia Tato zaczął pluć krwią. Trafił do specjalistycznego szpitala chorób pluc na cito, na konsultacje i diagnozę. Dzień za dniem mijał, Tato czuł się coraz gorzej, a najgorsze w tym wszystkim było to, że położyli go w sali z pacjentami bardzo kaszlącymi, być może zarażonymi kowidem albo inną grypą, którzy mieli w dupie, że na łóżku obok leży człowiek w sumie na tamte warunki "zdrowy" i nie przyszło im do głowy, że można zakryć usta lub odwrócić głowę, więc kaszlali sobie swobodnie w jego stronę. Opowiedział mi to Tato już będąc w domu, bardzo miał za złe szpitalowi, że dopuścili do takiej sytuacji, że człowiek zdrowy przychodzi do szpitala na konsultację, a wraca do domu na wózku podczepiony do tlenu. Według Taty to oni go tam zarazili i oni go tam wykończyli. Jak było tak było, w każdym razie Tato przestał jeść i przestał spać, jeść nie mógł bo nie mógł przełykać a nie spał, bo leżeć mógł tylko na wznak i to w pozycji siedzącej. Badanie za badaniem, prześwietlenie za prześwietleniem, konsultacja tu, konsultacja tam, przebujał się w tym szpitalu przez święta i Nowy Nowy Rok, aby w drugim tygodniu stycznia usłyszeć, że nikt się nie podejmie operacji i że tak naprawdę nie wiadomo, co z nim zrobić. Byłam w stałym kontakcie z siostrami, które były u niego codziennie i zdawały mi relację, czasami tez osobiście do niego dzwoniłam, ale nie codziennie bo chciałam go męczyć wiedząc w jakim jest stanie. Dzwoniłam też do lekarza prowadzącego, a nawet do tego konsultującego więc wiedziałam jaka jest sytuacja, ale najgorsze co było tak naprawdę to to, że lekarze albo nie wiedzieli co mu jest, albo mieli gdzieś bo człowiek starszy to i tak długo nie pożyje, albo wiedzieli i nie potrafili przekazać najprostszej informacji, że Tato już po prostu długo nie pożyje. 

Kiedy w czwartek 11 stycznia dowiedziałam się, że Tato w poniedziałek wychodzi ze szpitala, prawdopodobnie na wlasną prośbę, przeprowadziłam głęboką rozmowę z siostrą, a następnie z jej mężem, bo przecież własnej siostrze nie można wierzyć, prawda? Zapytałam szwagra wprost: Czy uważa, że ojciec jest umierający, odpowiedział, że tak. Więc nie zastanawiałam się ani chwili, ustaliłam tylko z siostrą, że najlepiej jak przyjadę kiedy on już będzie w domu. Więc natychmiast zakupiłam bilet Ryanair do Wrocławia na poniedziałek rano, tak żebym zaraz po południu była już w rodzinnym domu. 

Nie wiem jak przeżyłam weekend, w pracy nie robili mi najmniejszych problemów, po prostu powiedzieli żebym jechała i wróciła kiedy uznam za stosownie, bo w normalnych przypadkach przysługuje mi 10 dni płatnego urlopu okolicznościowego, ale zakład pracy wspiera pracowników w trudnych sytuacjach życiowych więc jak będzie trzeba to zostanę ile będzie trzeba, a potem się zobaczy. 15 stycznia jechałam na lotnisko z duszą na ramieniu, wszystko było jednak planowo i bez żanych problemów. We Wrocławiu zapytali mnie oczywiście czy mam polskie dokumenty (nie miałam) ale nie dociekali tak jak ta franca poprzednim razem, że nie chciała mnie do kraju wpuścić. Dusza na ramieniu robiła się cięższa w miarę zbliżania się do miejscowości rodzinej, ale wszystko puściło, kiedy wpadłam do mieszkania i zobaczyłam Tatę. 

Wyglądał biednie. Wychudzony, rurka z tlenem w nosie, nogi straszliwie spuchnięte, takie niepasujące do tych kości i tej skóry, którą był obleczony. Ucieszył się, jak mnie zobaczył, choć ciężko mu było dać po sobie znać. Siedział na łóżku w swoim pokoju, obok na podłodze koncentrator tlenu - maszyna wielka i głośna, ale mówi, że się przyzwyczaił. Usiadłam obok niego i od tej pory właściwie już go nie opuszczałam. Siedzieliśmy, rozmawialiśmy, płakał, przytulałam, potem płakaliśmy razem. Oglądaliśmy razem telewizję, zadziwiło mnie, po że obejrzeniu ulubionego kanał TVN Info już więcej nie chciał go oglądać. Pewnie nie lubił nowych prowadzących, ale zadziwiło mnie też, że dobrowolnie oglądał wiadomości na innych programach. Oraz zadziwiło mnie, że ani razu się nie zająknął na temat swojej ulubionej partii politycznej, ani żadnej innej partii, jedynie na temat Tuska się wypowiedział raz i to nie za bardzo kulturalnie.  

Szybko wszystko ogarnęłam. Leki, zastrzyki, tlen, smarowania, inhalacje. Najgorzej było w nocy, leżał a raczej siedział na zaiprowizowanej leżance, nawet nie chcę się tu rozwodzić jakie cuda wymyślałam, żeby mu ulżyć, żeby się przez chwilę przespał. Nie wiem, czy zmrużyłam oko tamtej pierwszej nocy, po prostu siedzieliśmy razem w ciemności, na przemian drzemaliśmy na siedząco i rozmawialiśmy. A rano już ruszyła rutyna. Mycie, golenie, tabletki, inhalacje, a co byś chciał na śniadanie, a może jajecznicę. Robię jajecznicę z jednego jajka, z boczkiem, bo tak chciał, połowę kromki chleba smaruję masłem, odkrajam skórkę i kroję ten środek kromki na małe kawałeczki. Smakuje mu ale nie zjada do końca. Pije niewiele, staram się go namawiać ale nie przymuszam. Staram się spełniać wszystkie zachcianki żywieniowe, nieważne że tłuste, że słodkie. Mam jakieś takie przekonanie jak wtedy, gdy Tiguś był umierający, że przecież nic mu już tak naprawdę nie zaszkodzi wię niech ma to co lubi. A Tato lubił tłuste. I słodkie. I zupki chińskie tez lubił. Robię mu więc te tłuste boczki, kaszankę, zupę ze śmietaną, chińskie zupki tez mu robię, a pod ręką ma cały czas ulubione ciasteczka. choć te z czekoladą mu już nie wchodzą, mówi że mu czekolada zatyka przełyk. 

I tak już było codziennie. Nocne czuwanie, rozmowy, robienie herbaty, pilnowanie, żeby nie upadł jak będzie szedł do ubikacji. Raz upadł, podniosłam go szybko, był lekki jak gołąbek. Tato próbuje chodzić, próbuje stać chwilę przy oknie, rurkę z tlenem ma bardzo długą, więc może sobie chodzić gdzie chce, problem w tym, że nie bardzo może. Robię mu codziennie zastrzyki przeciwzakrzepowe w brzuch, już się nie boję. W któryś dzień przychodzi lekarka, wezwana przez siostrę, żeby po prostu wesprzeć Tatę i zobaczyć, w jakim jest stanie. Czy wspiera to nie wiem, ale widać, że jest jej niezręcznie, nie jest przyzwyczajona do ciężkich rozmów z pacjentem. Przepisuje jakiś lek na sen, który okazuje się preparatem antyhistaminowym, którego głównym skutkiem ubocznym jest senność. Tato już w tym momencie i tak pije codziennie herbatę z melisy, która bardzo mu smakuje, tabletka niewiele mu pomaga. Z dnia na dzień jest coraz ciężej. 

Staram się wychodzić z domu raz dziennie, do Biedronki na zakupy. Biedronka jest dosłownie za rogiem, więc te moje "spacery" są bardzo krótkie, ale zawsze coś, poza tym ktoś musi zrobić zakupy, ja nie muszę ale chcę. W piekarni obok Biedronki kupuję co drugi dzień najdroższy świeży chleb. Tato je bardzo mało, zakupy nie są wielkie, raczej kupuję co sama lubię. Jedna siostra nie przychodzi, bo jest chora, ale podaje co drugi dzień słój zupy, Tato uwielbia zupy, a te są pyszne, gotowane przez męża siostry, który jest z zawodu kucharzem. I to w tych zupach czuć. Sama je zjadam, choć za zupami nie przepadam, ale czasu na jedzenie mam w ciągu dnia tak mało, że taki talerz zupy jest jak zbawienie. Druga siostra przychodzi codziennie i denerwuje mnie, bo cały czas gada i robi zamieszanie. Ale jej wybaczam bo pomaga w inny sposób. 

Telefony od znajomych i dalszej rodziny drażnią. Każdy ma cudowną radę uzdrawiającą, każdy poleca najlepszego lekarza w rejonie, w Polsce, na świecie. Niektórzy obiecują, ba!, niemal umawiają go już na wizytę z najwybitniejszą panią profesor w Warszawie czy innych Tychach, tylko nieliczni naprawde wydają się rozumieć sytuację. A najgorsze, że tato sam w to wszystko wierzy. Że oni się nie znają w tym Wrocławiu, że trzeba do Warszawy, do Łodzi, do Zabrza... A ja czytam wypis ze szpitala, oglądam zdjęcia z tomografu i już wiem. 

Bardzo martwią mnie Taty nogi, takie spuchnięte, nie działa nic na zmniejszenie opuchlizny, ani trzymanie na podwyższeniu, ani masaże, ani olejki, ani leki. Robią mu się pomału odleżyny na tych nogach, smaruję mu je kilka razy dziennie żelem antyodleżynowym. Z jedzeniem też jest coraz gorzej. Na początku drugiego tygodnia już przestaje jeść stałe pokarmy, wszystko trzeba mu miksować. Nie może też jeść jogurtów, serków, ani pić mleka bo podobno po nim ma refluks. Może coś jest na rzeczy, bo normalnie odksztusza krew, a po jogurcie odkszusza białą flegmę. Odksztusza cały czas, a potem wypluwa to na husteczkę, a husteczkę do wiadra, które stoi obok fotela. Tato bowiem nie śpi już na łóżku, spędza w fotelu dzień i noc, w dzień raczej siedzi a w nocy półleży. To odksztuszanie jest chyba najgorsze, za każdym razem kiedy to robi zbiera mi się na wymioty. Ale nie mam na to żadnego wpływu, nikt nie ma.  

Po dwunastu dniach, w piątek 26 stycznia wracam do domu. Siostry załatwiły między sobą zostawanie na zmiany przy Tacie, w przyszłym tygodniu ma przyjść nowy, stały koncentrator tlenu (bo ten, który jest to jest wypożyczony tymczasowo), Tato słabo je, już nie chodzi do ubikacji, załatwia się do kaczki. Przynajmniej pije. Nastawiamy się z siostrami na kilka tygodni, może nawet miesięcy, takiej opieki. Jak trzeba będzie to załatwimy pielęgniarkę, jak trzeba będzie to pomogę finansowo. Jest mi bardzo bardzo ciężko, z jednej strony chcę do domu, odpocząć, przecież od niemal dwóch tygodni jestem na nogach prawie 24 godziny na dobę, z drugiej strony nie chcę jechac i zostawiać go, już się przyzwyczaiłam. 

Najcięższe z tego wszystkiego było pożegnanie. Było to tak głębokie i intymne przeżycie, że nie podzielę się tym z Wami, powiem tylko, że ta scena stoi mi przed oczami codziennie i chyba zostanie ze mną do końca. Płakałam niemal całą droge do domu. W autokarze do Wrocławia. W samolocie. W samochodzie, kiedy Chłop mnie odebrał z lotniska. Trochę ulżyło mi, kiedy wzięłam kąpiel i odpoczęłam. W sobotę i niedzielę odpoczywałam, na zmianę dzwoniąc i odbierając telefony, konsultacje trwały niemal cały czas. W sobotę i niedzielę Tato zaczął załatwiać tak zwane ważne sprawy. Napisał testament i sprzedał samochód. Właściwie to siostry sprzedały, ale on musiał podpisać papiery, cała ta sprzedaż to była  bardzo krótka historia z wielkim fartem, widocznie tak miało być. 

W poniedziałek, 29 stycznia rano odebrałam telefon. Najpierw od mamy. Płakała. Tato się bardzo źle czuje i chce do szpitala a ta wredna siostra moja nie chce go do tego szpitala oddać. Za chwilę dzwoni siostra. Mówi to co mama ale z jej perspektywy. I mnie jako najstarszą córkę prosi o radę. Moja rada jest taka, że jak Tato prosi, że chce do szpitala to trzeba zadzwonić na pogotowie, żeby go do tego szpitala zabrali jak będzie trzeba. Albo nie, jeśli będą mogli udzielić pomocy na miejscu. 

Pogotowie przyjechało szybko. Zabrali Tatę do szpitala. Zanim jednak przyjechali to umył się i ogolił, bo taki nieogolony nie pojedzie. Po kilu godzinach dzwoni mama i płacze. Tato chce księdza, a ta moja siostra wredna nie chce tego księdza zawołać bo to durnoty i ciemnota i zacofanie. Dzwonię do siostry. Siostra mówi, że już ksiedza załatwiła i że przyjdzie za kilka minut. 

Chyba tamtego wieczoru wiedziałam już, że Tatowi nie zostało już dużo czasu. Chyba czekałam na jakiś znak i chyba się doczekałam, ale jest to wciąż dla mnie zbyt straszne, żeby o tym mówić. O dwudziestej pierwszej dwadzieścia mojego czasu dostałam wiadomość, że Tato nie żyje. Umarł w trzecim dniu od mojego wyjazdu. 

*********************

Tekst ten pisałam przez dwa tygodnie, zmieniając ilość dni na początku i dopisując fragmenty. Nie jest to wszystko, o czym chciałam opowiedzieć, ale na ten moment nie jestem w stanie podzielić się niczym więcej. Każdy z nas przeżywa żałobę na swój sposób, każdy z nas przechodzi swoją osobistą drogę po stracie. Jedno wiem - dopóki się czegoś bezpośrednio nie doświadczy, nie ma się o tym żadnego pojęcia. A nawet jak się już czegoś podobnego doświadczyło w życiu, to ten kolejny raz będzie z pewnością inny, bo nic dwa razy się nie zdarza. I na tym dzisiaj zakończę.